Profilaktyka zdrowotna jest niezwykle istotna w zapobieganiu chorobom, a jednym z kluczowych aspektów zdrowia kobiet jest regularna kontrola piersi. Rak piersi to najczęściej diagnozowany nowotwór u kobiet, ale wczesne wykrycie zmian nowotworowych znacznie zwiększa szanse na skuteczne leczenie. Dlatego regularne badania piersi powinny stać się nawykiem każdej kobiety, niezależnie od wieku.
Dlaczego regularne badania piersi są tak ważne?
Rak piersi jest jedną z najczęstszych chorób nowotworowych, ale wczesne wykrycie zmian pozwala na skuteczne leczenie. Większość nowotworów piersi rozwija się przez wiele lat, zanim zacznie dawać wyraźne objawy, dlatego regularne badania pomagają wykryć zmiany jeszcze na etapie, gdy nie są one wyczuwalne palpacyjnie.
Regularna profilaktyka pozwala również na monitorowanie zdrowia piersi i szybkie wykrycie innych problemów, takich jak torbiele, zmiany łagodne czy infekcje gruczołów piersiowych.
Świadomość i edukacja w zakresie profilaktyki raka piersi przyczyniają się do wzrostu wskaźników wczesnego wykrywania, co zwiększa skuteczność terapii i szanse na pełne wyleczenie.
Samobadanie piersi – jak często je wykonywać?
Samobadanie piersi to podstawowa i łatwo dostępna metoda kontrolowania zdrowia piersi. Powinno być wykonywane raz w miesiącu, najlepiej kilka dni po zakończeniu miesiączki, gdy piersi są mniej obrzmiałe i łatwiej wyczuć ewentualne zmiany.
Kobiety po menopauzie powinny ustalić jeden stały dzień w miesiącu na samobadanie, np. pierwszy dzień każdego miesiąca, aby zachować regularność.
Podczas samobadania warto zwrócić uwagę na:
- ewentualne guzki lub zgrubienia,
- asymetrię piersi,
- zmiany w kształcie lub wielkości,
- wciągnięcie brodawki,
- wyciek z brodawki,
- zmiany skórne, takie jak zaczerwienienie, owrzodzenia czy dołeczki na skórze.
Jeśli podczas samobadania wykryje się jakiekolwiek niepokojące zmiany, należy skonsultować się z lekarzem, który skieruje na dalszą diagnostykę.
USG piersi – kiedy warto je wykonywać?
Badanie ultrasonograficzne piersi (USG) jest bezpieczną i skuteczną metodą oceny stanu gruczołów piersiowych. Jest szczególnie zalecane dla młodych kobiet, które mają gęstą tkankę gruczołową, przez co mammografia może nie być tak dokładna.
USG piersi powinno być wykonywane co najmniej raz na dwa lata u kobiet do 40. roku życia, a w przypadku kobiet z obciążeniem genetycznym (np. mutacje genów BRCA1 i BRCA2) lub wcześniejszymi zmianami w piersiach – co roku.
USG jest również pomocne w różnicowaniu łagodnych zmian, takich jak torbiele czy włókniaki, które nie są nowotworowe, ale mogą wymagać monitorowania.
Mammografia – kiedy i jak często?
Mammografia to najskuteczniejsza metoda wczesnego wykrywania raka piersi u kobiet po 40. roku życia. Badanie to pozwala na wykrycie nawet bardzo małych zmian nowotworowych, które nie są jeszcze wyczuwalne podczas badania palpacyjnego.
Zalecenia dotyczące częstotliwości mammografii:
- kobiety w wieku 40-50 lat – co dwa lata,
- kobiety po 50. roku życia – co dwa lata w ramach programów profilaktycznych (lub częściej, jeśli zaleci lekarz),
- kobiety z grupy wysokiego ryzyka (historia rodzinna, mutacje genetyczne) – indywidualne zalecenia lekarza, często badania co roku.
Mammografia może być uzupełniona o dodatkowe badania, np. USG piersi lub rezonans magnetyczny, szczególnie jeśli tkanka piersi jest gęsta lub wyniki badań są niejednoznaczne.
Rezonans magnetyczny piersi – kto powinien go wykonać?
MRI piersi jest zalecane w szczególnych przypadkach, głównie u kobiet z podwyższonym ryzykiem zachorowania na raka piersi. Badanie to jest bardziej czułe niż mammografia, ale nie jest stosowane rutynowo, ponieważ może wykrywać także zmiany, które nie są nowotworowe, co prowadzi do niepotrzebnych biopsji.
Rezonans magnetyczny piersi zaleca się w następujących przypadkach:
- u kobiet z mutacją genów BRCA1 i BRCA2,
- u kobiet z rakiem piersi w rodzinie,
- do oceny zmian niewyjaśnionych w mammografii lub USG,
- w monitorowaniu leczenia raka piersi.
Częstotliwość MRI ustalana jest indywidualnie przez lekarza, zazwyczaj raz w roku w przypadku wysokiego ryzyka zachorowania.
Jakie objawy powinny skłonić do natychmiastowej wizyty u lekarza?
Oprócz regularnych badań profilaktycznych każda kobieta powinna zwracać uwagę na zmiany w wyglądzie i strukturze piersi. Niektóre objawy mogą wskazywać na konieczność natychmiastowej wizyty u lekarza:
- nagłe powiększenie jednej piersi,
- obecność twardego guzka, który nie znika po miesiączce,
- zaczerwienienie, swędzenie lub obrzęk piersi,
- asymetria brodawek lub ich wciągnięcie,
- wyciek z brodawki, szczególnie krwisty,
- dołeczki lub zmiany skórne przypominające skórkę pomarańczową.
Jeśli zauważysz którykolwiek z tych objawów, nie należy czekać – im szybciej lekarz oceni sytuację, tym większa szansa na wczesne wykrycie i skuteczne leczenie ewentualnych zmian.
Źródło: https://dlaamazonek.pl/blog/news/badania-piersi-kto-moze-je-przeprowadzic-kiedy-i-w-jaki-sposob
